Dị ứng là thể bệnh lý miễn dịch hay gặp nhất của quá mẫn, gây ra các tổn thương và rối loạn chức năng của các cơ quan.

Các bệnh dị ứng là gì?

Các bệnh dị ứng là những bệnh lý có do các phản ứng dị ứng gây ra, có thể biể hiện bệnh khu trú ở cơ quan nào đó hay là toàn cơ thể. Phản ứng dị ứng là tình trạng bệnh lý của các phản ứng miễn dịch với dị nguyên, gây tổn thương tổ chức và rối loạn các chức năng.

Các bệnh dị ứng diễn ra quanh năm xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tác dụng của phản ứng là chống lại các chất vô hại gây dị ứng da và các cơ quan. Các chất gây dị ứng hay còn gọi là dị nguyên là yếu tố môi trường tác động lên các niêm mạc da, đường hô hấp, đường ruột,… dị ứng có thể cư trú ở mạch máu dạ dày, ruột các cơ quan nội tạng khác. Sốc phản vệ, bệnh huyết thanh là các biểu hiển hiện của các phản ứng dị ứng gây ra.

Thông thường ngươid ta sẽ phân loại các bệnh dị ứng theo các typ quá mẫn, liên quan đến bệnh sinh, théo đó có 4 loại bệnh dị ứng

• Dị ứng do quá mẫn typ I: gồm các loại bệnh cụ thể như viêm dị ứng, viêm kết mạc dị ứng, dị ứng thức ăn, dị ứng phổi, sốc phản vệ, mày đay, phù mạc, dị ứng do các tác nhân vạt lý,..
• Dị ứng do quá mẫn typ II: tan tế bào máu do thuốc
• Dị ứng do quá mẫn typ III: viên phế nang dị ứng cấp tính, bệnh huyết thanh
• Dị ứng do quá mẫn typ IV: viêm da tiếp xúc, viêm phế nang dị ứng mạn tính

Nguyên nhân gây bệnh

Dị dứng là do phản ứng với các chất dị nguyên, vì vậy mà nguyên nhân hàng đầu do dị ứng là tiếp xúc với các chất dị nguyên, chúng có tính kháng nguyên, khi chúng xâm nhập vào bên trong cơ thể với yếu tố cơ địa dị ứng sẽ sinh ra các kháng thể, các phản ứng chống lại vật lạ của cơ thể từ đó sinh ra các phản ứng và biểu hiện ra bên ngoài. Dị nguyên thì vô cùng đa dạng và dựa vào tính chất của nó người ta chia làm 2 loại ngoại sinh và nội sinh

 Ngoại sinh bao gồm các yếu tố như bụi bẩn từ bất kì địa điểm nào như bụi nhà, bui xe, bụi đường phố,..; tế bào biểu bì, vảy da, lông súc vật, động vật ( chó, mèo,…); phấn hoa; thực phẩm; thuốc hóa chất, vi sinh vật.

Nội sinh là những dị nguyên hình thành bên trong cơ thể như là thành phần tế bào, tổ chức cơ thể trong ngững điều kiện ảnh hưởng nhất định của cơ thể như( nhiệt độ cao, hoas chất, tia phóng xạ, vi khuẩn,…)

Tuy nhiên không phải dị nguyên nào khi tiếp xúc với cơ thể đều cho các biểu hiện giống nhau hay người nào cx như người nào. Mà nó phụ thuộc vào cơ địa mỗi người có người dị ứng cái này nhưng không bị dị ứng cái kia và ngược lại. Và cũng có thể là không dị ứng, ngoài ra còn  do  số lượng dị nguyên tiếp xúc nữa.

Các giai đoạn của phản ứng dị ứng

• Giai đoạn mẫn cảm: từ khi dị nguyên xâm nhập vào trong cơ thế cho đến khi xuất hiện kháng thể
• Giai đoạn sinh hóa bệnh: dị nguyên kết hợp với kháng thể tại màng tế bào mast ( tế bào dưỡng bào) làm vỡ tế bào mast và bạch cầu ưa kiềm giải phóng các chất trung gian hóa học
• Giai đoạn sinh lý bệnh: các chất hóa học được giải phóng làm rối loạn các chức năng hoaặc gây tổn thương các cơ quan.

Một số bệnh thường gặp như

• May đay: hay gặp khi tiếp xúc với hóa chất, thuốc, hoặc thời tiết thay đổi với các triệu chứng ngứa từng vùng sau đó lan rộng hơn khắp cơ thể, có sẩn đỏ màu hồng đỏ xung quanh viền đỏ, hình tròn hoặc bầu dục,to nhỏ khác nhau. Bệnh có thể tự lành sau 1 thời gian
• Viêm mũi viêm xoang dị ứng: khi tiếp xúc thường xuyên với bụi bẩn, bệnh nhân có biểu hiện hắc xì thường xuyên nước mũi nhiều và trong
• Hen phế quản dị ứng: cơ hen xảy ra nhanh khi tiếp xúc với dị nguyên, hoặc xảy ra chậm sau vài giờ đến vài ngày với các biểu hiện hen ho hắc xì liên tục.
• Rối loạn tiiêu hóa do dị ứng thức ăn: sau khi ăn một số thức ăn không hợp với cơ địa của mình, các thức ăn chứa các chất dẽ gây dị ứng từ đó gây dị ứng với các biểu hiện đi ngoài nhiều liên tục, tiêu chảy cấp tăng tiết dịch nhày, tăng co bóp ỏ ruột. Bệnh nhân thường có biểu hiện giống nhau qua các lần bị dị ứng.
• Chàm : bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ đặc biện trong mấy tháng đầu có thể tựu khỏi, thường tổn thương ở đầu, da, vùng tiếp xúc với tã,.. vị trí dị ứng với các biểu hiện ngứa, đỏ khó chịu, bề mặt có các bỏng nước dễ vỡ,…

Điều trị

Trên đây là một số bệnh dị ứng thường gặp và cơ chế nhiễm bệnh vậy cần làm gì khi bị dị ứng

Đầu tiên loại bỏ các tác nhân gây dị ứng ví dụ như là vệ sinh cơ thể bằng khăn ẩm ấm, ngưng dùng thuốc hay thức ăn bị dị ứng

Thứ 2 là sử dụng thuốc với tác dụng làm giảm triệu chứng chứ không có ý nghĩa loại trừ hoàn toàn bệnh này. Ví dụ thuốc chống dị ứng ( kháng histamin), corticoid, theophylin hoặc thuốc kích thích giao cảm.