Tắc ruột sơ sinh là một trong những cấp cứu ngoại khoa thường gặp trong lĩnh vực ngoại nhi. Bệnh lý này thường gặp trong 15 ngày đầu của đời sống. Bệnh lý liên quan trực tiếp đến các ngành sản khoa và nhi khoa là nơi trẻ được phát hiện các triệu chứng cũng như tình trạng bệnh trước khi được chuyển đến tay phẫu thuật viên. Sự phát triển trong lĩnh vực gây mê và hồi sức nhi cùng với đó là  các bước tiến trong chẩn đoán và xử trí sớm đã làm giảm tỷ lệ tử vong sau phẫu thuật.

Chẩn đoán 

Chẩn đoán trước khi sinh 
Với sự tiến bộ cả trong trình độ và phương tiện của lĩnh vực siêu âm bào thai, người ta có thể chẩn đoán được nhiều loại dị tật bẩm sinh trước mổ. Hai dấu hiệu hướng tới tắc ruột qua siêu âm bào thai bao gồm:
−Sự to bất thường của các quai ruột trong bụng bào thai.
−Dấu hiệu đa ối
Chẩn đoán sau khi sinh 
Hai dấu hiệu gợi ý 
−Nôn mửa: sau khi sinh trẻ ú được và sau đó xảy ra tình trạng nôn. Trong chất nôn thường có
lẫn dịch mật vàng hoặc xanh, có khi nôn ra cả dịch ruột (dịch như màu phân).
−Chậm đào thải phân su: bình thường phân su xuất hiện trong vòng 12 – 24 giờ mà ở những trẻ  không thấy hình ảnh phân su ở hậu môn là dấu hiệu gợi ý.
Bụng trướng hoặc xẹp
Là những dấu hiệu muộn, dấu hiệu này còn tùy thuộc vào vị trí tắc, nếu tắc cao thì thường bụng không trướng tuy nhiên bệnh nhi nôn nhiều hơn.
Thăm khám trực tràng 
Dùng một sonde Nélaton nhỏ có bôi dầu nhờn đút vào hậu môn. Tùy theo loại bệnh mà đầu sonde sẽ có dính nhiều, ít hoặc không có phân su. Đây cũng là cách khám bắt buộc để hướng tới nguyên nhân gây bệnh.

Chẩn đoán hình ảnh 

−Chụp bụng không chuẩn bị: Hình ảnh mức nước mức hơi đặc thù cho tình trạng tắc ruột. Ngoài ra nó giúp đánh giá nguyên nhân, vị trí của chỗ tắc dựa vào hình ảnh và số lượng của mức hơi nước, đám vôi hóa, hơi tự do trong ổ bụng. Hình ảnh X quang sẽ đặc thù cho từng loại tắc ruột sơ sinh.
−Chụp cản quang đường tiểu hoá: giúp hình ảnh rõ rangf cũng như chẩn đoán nguyên nhân các bệnh như mégacolon, ruột ngưng quay, tắc tá tràng…
−Siêu âm giúp phát hiện hình ảnh tắc ruột ở 1 số trường hợp và các dị tật khác kèm theo, nhất là những dị tật ở đường tiết niệu và gan mật.

Chẩn đoán nguyên nhân 

Chia thành 3 nhóm:
Nguyên nhân nội tại 
Nguyên nhân gây tắc ruột có từ bên trong lòng ruột bao gồm các bệnh lý: teo ruột và tắc ruột phân su.
Nguyên nhân ngoại lai 
Nguyên nhân gây tắc ruột từ bên ngoài chèn vào:
−Tắc ruột do bất thường dây chằng hoặc dính.
−tình trạng viêm phúc mạc bào thai.
Nguyên nhân cơ năng 
−Bệnh lý phình đại tràng bẩm sinh (bệnh Hirschsprung).
−Hội chứng nút phân su.
Ngoài ra trên cùng một bệnh nhân cũng hoàn toàn có thể cùng một lúc kết hợp nhiều nguyên nhân. Ví dụ: viêm phúc mạc bào thai kết hợp với teo ruột.

Điều trị

Tất cả các trường hợp tắc ruột cần phải được chẩn đoán và điều trị tại các cơ sở y tế đủ các điều kiện để khám và điều trị.