Dạ dày là bộ phận tiêu hóa thức ăn của cơ thể, dịch tiêu hóa của dạ dày được gọi là dịch vị là sản phẩm của các tuyến dạ dày.

Cơ chế bài tiết dịch vị dạ dày và tác dụng

Bài tiết acid HCl

Cơ chế

Khi bị kích thích, tế bào viền của niêm mạc dạ dày bài tiết một dung dịch chứa khoảng 160 mmol HCl/l, với pH= 0.8. ở pH này nồng độ acid dạ dày cao hơn máu gần 3 triệu lần là một nồng độ lớn. dung dịch này với HCl được sản xuất từ những tế bào viền đổ vào lòng ống tuyến dạ dày với cơ chế như sau:

• Ion Cl- từ bào tương của tế bào viền ra lòng kênh, Ion Na+ từ lòng kênh vào tế bào vận chuyển theo cơ chế tích cực và sinh ra điện thế âm ở lòng kênh từ đó gây ra sự khếch tán thụ động K+ Na+ từ bào tương vào lòng kênh
• Đồng thời H2O phân ly thành H+, OH-. Ion H+ ra lòng kênh thay thế vị trí cho K+ Na+ để từ đó 2 ion này đi trở lại vào tế bào
• CO2 kết hợp với OH- nhờ men carbonic anhydrase tạo ra HCO3- vào dịch ngoại bào trao đổi với với Cl-. Cl- đi vào tế bào và tiếp tục vận chuyển vào kênh. Tại kênh kết hợp với H+ tạo acid HCl, KCl, NaCl.
• Nước đi qua tế bào nhờ tác dụng thẩm thấu vì vậy còn lại trong dịch vị 1 lượng acid có nồng độ cao

Lượng acid trong dạ dày cao sẽ là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh viêm loét dạ dày tá tràng. Acetazolamic ức chế CA làm giảm nồng độ acid.

Tác dụng: sát khuẩn tức là vsv lẫn trong thức ăn ở dạ dày sẽ bị tiêu diệt, tạo pH cần thiết để hoạt hóa pepsinogen, phá vỡ các liến kết bao quanh các bó sợi cơ có trong thức ăn, thủy phân cenlulose và giúp đóng mở tâm môn vị

Bài tiết và hoạt hóa pepsinogen

Bài tiết dưới dạng tiền men chưa hoạt động là pepsinogen, sau đó kết hợp với HCl để tạo pepsin- một enzym có tác dụng tiêu hóa thức ăn.

Bài tiết chất nhầy

Cơ chế

Các tuyến môn vị bài tiết một lượng pepsinogen và một lượng lớn dịch nhầy để bảo vệ dạ dày tá tràng. ở giữa các tuyến có 1 lớp tế bào nhầy tiết chất nhầy gồm glycoprotein và bicarbonat tạo thành lớp gel dày bảo vệ tránh việc HCl tiếp xúc và làm loét niêm mạc dạ dày.

Tác dụng: tạo mọt màng dai mang tinh kiềm bao phurvaf bảo vệ toàn bộ niêm mạc dạ dày tá tràn khỏi sự ăn mòn của HCl và pepsin

Bài tiết các yếu tố nội dạ dày

Mucoprotein là yếu tố nội dạ dày. Khi bị viêm niêm mạc dạ dày dẫn đến thiếu mucoprotein từ đó làm thiếu vitamin B12 gây bệnh thiếu máu. Vitamin B12 là thành phần cần thiết để sinh hồng cầu.

Tác giả: Dược sĩ Cao Đắc Khoa.